Ўзбекистон банк тизими барқарор ривожланмоқда

27.07.2009
Жаҳонда рўй бераётган молиявий инқироз оқибатида айрим давлатларнинг бир қатор йирик банклари ва молия институтлари таназзулга учраб, банк тизими барқарорлиги сезиларли даражада пасайди ва бу жараён ҳамон давом этмоқда.

 

Мамлакатимизда бу каби салбий ҳолатларни юзага келишини олдини олиш мақсадида, Президентимиз томонидан жаҳон молиявий инқирозидан анча олдин, аниқроғи 2000 йилдан бошлаб банкларнинг молиявий барқарорлигини янада мустаҳкамлаш, капиталлашув даражасини оширишга жиддий эътибор бериб келинмоқда.

 

Кўрилган тизимли чора-тадбирлар натижасида фақат 2008 йил давомида республика тижорат банклари жами капиталининг тўртдан уч қисмини бирлаштирган 8 та етакчи тижорат банкининг капитали ҳажми 42 фоизга ошди ва бу кўрсаткич 2010 йилгача икки баробарга ортади.

 

Банк тизимининг жами капитали 2009 йилнинг биринчи ярим йиллигида ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 1,5 бараварга ошди ва 1 июль ҳолатига 2 трлн. 335 млрд. сўмни ташкил этди.

 

Банклар капиталининг етарлилик даражаси 23,4 фоизни ташкил этди ва бу халқаро Базель қўмитаси томонидан қабул қилинган халқаро меъёрлардан (8 фоиз) 3 баравар кўпдир.

 

Ҳозирги вақтда банкларнинг жами жорий ликвидлиги эквивалентда 1,7 млрд. АҚШ долларини ташкил этади ва бу 2009 йилдаги ташқи қарзлар бўйича тўловлар ҳажмидан 10 баравар кўп демакдир.

 

Бу республикамиз банк тизими жаҳон молиявий инқирозининг салбий таъсири ва оқибатларидан ишончли тарзда ҳимояланганини кўрсатади.

 

Айни пайтда кўплаб мамлакатларда тижорат банкларининг рейтинглари салбий кўрсаткичга туширилаётган бир пайтда Ўзбекистон банк тизимининг ривожланишини давлат томонидан қўллаб-қувватланиши ва бир вақтнинг ўзида самарали банк назоратининг жорий этилганлиги сабабли, мамлакатимиз тижорат банклари етакчи халқаро рейтинг компанияларининг ижобий рейтинг баҳоларига эга бўлмоқда.

 

Хусусан, ҳозирги вақтда 13 та тижорат банки ”Фитч Рейтингс”, "Мудис” ва “Стандарт энд Пуэрс” каби етакчи халқаро рейтинг компанияларининг “барқарор” рейтинг баҳосини олди.

 

Жумладан, Ташқи иқтисодий фаолият Миллий банки, “Қишлоқ қурилиш банки”, “Асакабанк”, “Туронбанк”, “Ипотекабанк”, “Кредит-стандарт банк”, “Алоқабанк” - “Мудис” компанияси рейтингини;

 

“Агробанк”, “Ўзсаноатқурилишбанк”, “Ҳамкорбанк”, “Ипак йўли” банки, “Капиталбанк”, “Микрокредитбанк” - “Фитч Рейтингс” компанияси рейтингини;

 

Ташқи иқтисодий фаолият Миллий банки, “Капиталбанк” - “Стандарт энд Пуэрс” компанияси рейтингини олди.

 

Жумладан, жорий йилнинг биринчи ярим йиллигида 8 та банк: Ташқи иқтисодий фаолият Миллий банки, “Асакабанк”, “Туронбанк”, “Алоқабанк”лар “Мудис” компаниясининг, “Микрокредитбанк”, «Агробанк» ва “Ўзсаноатқурилишбанк” - ”Фитч Рейтингс” компаниясининг, “Капиталбанк” эса “Стандарт энд Пуэрс” компаниясининг  “барқарор” рейтингини олди.

 

Қайд этиш лозимки, Буюк Британиянинг энг йирик банкларидан бири бўлган “Роял банк оф Скотланд” банки ҳозирги кунда молиявий ҳолати оғирлашиб, деярли дунёнинг кўплаб давлатларидаги бўлимларини ёпаётган бир шароитда, ушбу банкнинг Ўзбекистондаги “Роял банк оф Скотланд” қўшма банки дунёнинг энг нуфузли молиявий журнали “Euromoney” томонидан энг яхши банклардан бири сифатида эътироф этилди.

 

Диққатга сазоворлиги шундаки, яқинда мамлакатимизга ташриф буюрган Халқаро валюта жамғармаси ижрочи директори жаноб Доминик Стросс-Канннинг ташрифи якунлари бўйича баёнотида “Ўзбекистон танлаган ислоҳотлар йўналиши бошқа давлатларга нисбатан ўзининг афзалликларини кўрсатганлиги, Ўзбекистон банк тизимига жаҳон молиявий инқирози ўз салбий таъсирини кўрсатмаганлиги, мамлакат банклари барқарор фаолият юритаётганлиги, Ўзбекистон Ҳукумати ўз олдига бундан ҳам юқори иқтисодий ўсишга эришиш масаласини қўйганлиги, бошқача айтганда, Ўзбекистонда жорий йилда иқтисодий ўсиш суръати жаҳондаги энг юқори кўрсаткичлардан бири бўлишини”, қайд этди.

 

Республика тижорат банклари томонидан пул маблағларини депозитларга жалб қилиш ва омонатларнинг янги жозибадор турларини жорий этиш борасида олиб борилаётган ишлар аҳоли ва хўжалик субъектларининг банклардаги жамғармаларининг янада ошишига имкон яратмоқда.

 

Амалга оширилган чора-тадбирлар натижасида жорий йилнинг биринчи ярим йиллигида аҳолининг кредит ташкилотларидаги омонатлари ҳажми 1,8 бараварга ўсиб, 1 июль ҳолатига 2 трлн. 190 млрд. сўмга етди.

 

Тижорат банклари активлари “Фуқароларнинг банклардаги омонатларини ҳимоялаш кафолатлари тўғрисида”ги Қонунга мувофиқ шакллантирилган заҳиралар билан бирга 14 трлн. 865 млрд. сўмдан ёки аҳоли ва хўжалик субъектларидан жалб қилинган депозитлар миқдоридан деярли 2 бараварга ошди.

 

Ҳозирги кунда банк активлари сезиларли даражада ўсганлигини ҳисобга олиб, аҳолининг банклардаги барча турдаги омонатлари 100 фоиз давлат томонидан кафолатланган.

 

Ўз навбатида, банк тизими Президентимиз томонидан белгилаб берилган “Инқирозга қарши чоралар дастури”нинг бажарилиши доирасида иқтисодиётнинг реал сектори корхоналарининг барқарор фаолият кўрсатишини таъминлаш ва экспорт салоҳиятини ошириш бўйича сезиларли молиявий кўмак кўрсатиб келмоқда.

 

Хусусан, бугунги кунда 78 та банкрот корхона молиявий соғломлаштириш мақсадида тижорат банклари балансига олинган. Шундан, 30 та корхона техник ва технологик жиҳатдан қайта жиҳозланиб ва ишлаб чиқариш қувватлари тикланиши таъминланиб, банклар томонидан янги инвесторларга сотилди.

 

Сотиб олинган корхоналарга уларнинг янги мулкдорлари томонидан 85 млрд. сўмдан ортиқ маблағлар инвестиция қилинди ва 9 мингга яқин янги иш ўринлари яратилди.

 

Ҳисобот даврида экспорт қилувчи корхоналарнинг айланма маблағларини тўлдириш учун 12 ой муддатга ва йиллик 9,8 фоиз ставкасида (Марказий банк қайта молиялаш ставкасининг 70 фоизи) банклар томонидан берилган имтиёзли кредитлар ҳажми 81 млрд. сўмдан ошди.

 

Экспорт қилувчи стратегик аҳамиятга эга бўлган йирик 29 та корхонанинг 122,6 млрд. сўмлик банк кредитлари реструктуризация қилинди. 

 

Ҳисобот даврида банклар томонидан кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектларига берилган кредитлар ҳажми 2008 йилнинг шу даврига нисбатан 1,7 бараварга ошди ва 937 млрд. сўмни ташкил этди.

Хусусий тадбиркорларга берилган микрокредитлар ҳажми 3 бараварга ошиб 190 млрд. сўмга етди.

Манба:  Ўзбекистон Республикаси  Марказий Банки.

Похожие новости
Нигерияда банк раҳбарлари қидирилмоқда

24.08.2009

Нигерияда банк раҳбарлари қидирилмоқда

Таҳлилчилар АҚШ банкларининг аксарияти банкротга учраши ҳақида башорат қилмоқда

24.08.2009

Таҳлилчилар АҚШ банкларининг аксарияти банкротга учраши ҳақида башорат қилмоқда

Freddie Mac ўзининг янги операцион директори исмини эълон қилди

19.08.2009

Freddie Mac ўзининг янги операцион директори исмини эълон қилди



Система Orphus