JET: Qaysi banklar rasmiy daromadsiz eng past foizli mikroqarzlar taqdim etadi?
Batafsil
Bank.uz jamoasi yillik tadqiqotlarini tugatdi va 2020 yil yakuni bo'yicha O'zbekistondagi eng yaxshi bank ilovalari reytingini aniqladi. Reyting yetakchisi bu yil ham o'zgarmadi, ammo reyting sezilarli o'zgarishlarga duch keldi.
Mobil bank xizmatlari bu - bank samaradorligini oshirish uchun kuchaytiruvchi omil hisoblanadi. 2021 yilda bank mobil ilovalari kuchli mahsulot bo'lib, u mijozlarni jalb qilish va saqlab qolishning asosiy vositasiga aylanmoqda. Har yili ilova orqali bank xizmatlaridan foydalanishni afzal ko'rgan mijozlar soni o'sib bormoqda.
Bank.uz o'tgan yilning sentyabr oyidagi eng yaxshi bank mobil ilovalarining dastlabki reytingini tuzgan edi. Birinchi bosqich ilovalarni bo'limlarga guruhlangan 30 mezon bo'yicha baholashdan iborat edi (raqamli ofis, o'tkazmalar, kartalar, valyuta ayirboshlash, xizmatlar uchun to'lov, depozitlar, kreditlar va boshqa imkoniyatlar). Reyting banklar tomonidan taqdim etilgan ma'lumotlar asosida tuzilgan. Bank.uz ma'lumot olish uchun har bir banklar bilan bog'lanib, O'zbekiston bozorida faoliyat yuritayotgan 17 bankdan ularning mobil ilovalari to'g'risidagi ma'lumotlarni oldi.
Ikkinchi bosqich "kunlik bank" tushunchasiga binoan bank ilovalarini yanada kengroq o'rganishni o'z ichiga olib, baholanish bo’yicha 80 dan ortiq mezonlardan iborat. Mezon ikki yo'nalishga bo'lingan: funksionallik (120 ball) va qulaylik (80 ball).
Tadqiqotning ikkinchi bosqichida 21 bankning mobil ilovalari ko'rib chiqildi. Ma'lumotlarning aksariyati Bank.uz mutaxassislari tomonidan arizalarni sinovdan o'tkazish asosida olingan, qolgan kerakli ma'lumotlar esa bank vakillari va ochiq manbalardan to'plangan.
Ushbu reytingda Bank.uz tahlilchilari mobil ilovalardagi raqamli ofis* imkoniyatlarini baholamadilar. Kelajakda ushbu yo'nalish bo'yicha alohida reyting rejalashtirilgan.
O'zbekistondagi mobil ilovalarning faoliyati va ulardan foydalanish imkoniyatlarini baholash bo'yicha asosiy xulosalar.
Tadqiqot davomida olingan ma'lumotlar asosida tuzilgan reyting pandemiya davrida bank ilovalari bozori sezilarli darajada rivojlanganligini, ammo hali ham global tendentsiyalardan ancha orqada ekanligini namoyish etdi.
To'lovlar va o'tkazmalar 2020 yilda bank dasturlarida sezilarli rivojlangan sohaga aylandi. Bir nechta bank dasturlari pul o'tkazmalari va to'lovlarning turli usullarini ishlab chiqdi va ba’zilari bu usullarni hali ham takomillashtirmoqda. Telefon raqamlar orqali o'tkazmalar 21 ta bankning 8 tasida, QR kodi bo'yicha o'tkazmalar uchta bankdan tashqari deyarli barcha bank ilovalarida mavjud. Banklar uchinchi taraf xizmatlari uchun to'lovlarni amalga oshirish imkoniyatiga ko'proq e'tibor berishni boshladilar, endi to'lovlar bo'limida ko'proq kompaniyalar mavjud.
Boshqa insondan pulni olish yoki jo'natish uchun mablag' va havolalarni talab qilish imkoniyati bilan mablag' o’tkazish hozirda osonroq kechmoqda. 21 ta bank dasturidan atigi 3 tasi kraudfanding imkoniyatlarini taklif qiladi, bu esa guruhli mablag' yig'ish uchun katta yordam bo'lishi mumkin.
Xalqaro o'tkazmalar, masalan, VISA Direct tizimidan foydalanish faqat 4 ta bankning ilovalarida mavjud. Ijobiy tomoni shundaki, ushbu tizim yordamida o'tkazmalar o'tkaziladigan mamlakatlar sonini ko'paytirish uchun banklar o'rtasida so'zsiz raqobat mavjud. Bozor uchun navbatdagi ijobiy qadam SWIFT tizimi orqali xalqaro o'tkazmalarni joriy etish bo'ladi.
Bir qator bank dasturlari xizmat ko'rsatish punktlarini qidirish funksiyasini takomillashtirdi, endi siz filiallar, bankomatlar va mini-banklar haqidagi barcha ma'lumotlarni topishingiz va dasturdan chiqmasdan marshrutni qurishingiz mumkin.
2020 yilda faqat bir nechta banklarning ilovalari foydalanuvchilar uchun juda qulaylashdi. Umuman olganda, shuni ta'kidlash kerakki, ko'pgina banklar hanuzgacha mavjud bo'lgan imkoniyatlarni yaxshilashga emas, balki yangi funksiyalarni joriy etishga ko'proq e'tibor berishmoqda.
Dastur bo’yicha qidirish funksiyasi hali ham bank ilovalari orasida kam uchraydigan imkoniyat bo'lib qolmoqda. Masalan, MDH mamlakatlaridagi rivojlangan banklarda bir necha yildan buyon ilova sun'iy intellekt texnologiyasidan foydalangan holda yagona qidiruv rivojlanib, avtomatik ravishda o'zi uchun qiziqroq bo'lgan xizmatlarni taklif qiladi.
Banklarning ko’pi rivojlantirmayotgan muhim yo'nalishlardan biri bu mijozlarni qo'llab-quvvatlashdir. Masalan, banklar real vaqt rejimida dasturlarda maslahat olish uchun onlayn suhbatni amalga oshirishi, foydalanuvchi muammolarini tezda hal qilishi va ularning bankka bo’lgan ishonchini oshirishga imkon beradi. Hozirgi kunda ushbu imkoniyat 21 ta bankdan 5 ta bank tomonidan taqdim etilmoqda.
Avtomatik to'lovlar mobil bank ilovalarida uzoq vaqtdan beri tanish bo'lgan qulaylikka aylanib ulgurgan, ammo O'zbekistonda hanuzgacha hamma banklarda ham bunday imkoniyat mavjud emas, faqatgina 21 dan 9 ta bank bunday funksiyani taqdim etishi mumkin.
Bank dasturlaridagi xavfsizlik sozlamalari hali ham eng yaxshi xalqaro amaliyotlardan yiroq. Pul mablag'larini hisobdan chiqarishda faqat bir nechta ilovalarda tasdiqlash SMS-kodi mavjud. Faol seanslar va ulangan xizmatlarni boshqarish ham bank ilovalari orasida rivojlanmagan funksiyadir, garchi bu hisobdagi mablag'lar xavfsizligini ta'minlashning muhim qismidir. Ilova orqali kartani blokirovka qilish imkoniyati hanuzgacha 21 ta bankdan 5 tasida mavjud emas. Faqat 6 ta bank karta PIN-kodini ilova orqali yangilash imkoniyatiga ega.
Kontaktsiz to'lovlar kunlik mobil bank xizmatida tobora ko'proq qo'llanilmoqda. Hozirda ushbu imkoniyatga 21 ta ilovadan 9 tasi ega.
Banklar bevosita foyda keltirmaydigan imkoniyatlarni amalga oshirishni istamaydilar:
• Ko'pgina banklarda xarajatlarni tahlil qilish, bitimlarning yagona lentasi va operatsiyalarga maxsus toifalarni belgilash imkoniyati mavjud emas.
• Shuningdek, ilova orqali bankning o’zining ham mahsulotlarini boshqarib bo'lmaydi (blokirovka, cheklovlar va hk).
• Mobil ilovada ba'zida bank taqdim etadigan mahsulotlar (tariflar, limitlar) haqida ma'lumot yetishmaydi yoki umuman yo'q.
Shuni ta'kidlash kerakki, dasturlarda funksiyalar beqarorligi (funksiya ishlamasligi yoki funksiyaning noto'g'ri ishlashi) aksariyat dasturlarda qayd etilgan.
Umuman olganda, O'zbekistondagi bank ilovalari bozori sezilarli darajada rivojlanmoqda, ammo pandemiya 2020 yilda olib kelgan qiyinchiliklarni hisobga olgan holda, istalgan darajadagi tezlikda emas. Barcha banklar orasida uchta asosiy guruhni ajratish mumkin:
1) O'z ilovalarini faol ravishda ishlab chiquvchi, bank dasturlarini ishlab chiquvchi kuchli sheriklar bilan hamkorlik qiluvchi;
2) Ilovani sezilarli kechikish bilan ishlab chiqaruvchi, ko'pincha faol banklarining muvaffaqiyatli qadamlarini takrorlovchi.
3) O’z ilovalarini rivojlantirmaydigan yoki juda sekin rivojlantiradigan. Ko'pincha bunday banklar uchun "kunlik bank" ustuvor vazifa bo'lmasligi mumkin (masalan, ular korporativ mijozlar yoki kredit berishga ko’proq e'tibor berishadi).
2020 yil yakuni bo’yicha eng yaxshi dasturlarning reytingi.
2020 yil oxirida bank dasturlarining reytingi (Android asosida) bizning mutaxassislarimiz tomonidan test sinovlari natijasida to'plangan va bank vakillari tomonidan taqdim etilgan ma'lumotlar asosida tuzildi. Qolgan kerakli ma'lumotlar ochiq manbalardan to'plangan. Mumkin bo'lgan maksimal ball - 200 ball.
2020 yil yakuni bo’yicha eng yaxshi 5 ta bank ilovalari.
1. Apelsin - 140,16 ball
2. Ipak Yo'li Bank – 130,09 ball
3. Milliy – 117,76 ball
4. Zoomrad – 117,16 ball
5. Joyda – 114,72 ball
Baholash hisob-kitoblari
Baholash ikki yo'nalishga bo'lingan 80 dan ortiq parametrlardan iborat nazorat ro'yxati bo'yicha amalga oshirildi: funksionallik va qulaylik. O'z navbatida, har bir yo'nalish bir qator individual parametrlarga guruhlanadigan toifalarga bo'linadi. Foydalanuvchilar tomonidan bank dasturlaridan foydalanishdagi ahamiyatiga qarab har bir toifaga ma'lum vazn beriladi.
Tadqiqotning amaliy foydasi
Qisqa hisobotda tadqiqot natijalarining kichik qismi - mobil banklarning O'zbekistondagi jismoniy shaxslar uchun funksional imkoniyatlari reytinglari va asosiy xulosalar keltirilgan.
Har bir parametr toifasi bo'yicha barcha tadqiqot ishtirokchilarini batafsil taqqoslash tijorat maqsadida taqdim etiladigan to'liq hisobotda mavjud.
Tadqiqotning to'liq hisoboti O'zbekistondagi 21 ta mobil bankini tezkor taqqoslash uchun imkoniyat beradi. Barcha natijalar PDF-faylda to'plangan va qulay tarzda tuzilgan, bu rahbalar uchun ham, jismoniy shaxslar uchun foydali Internet-bankni ishlab chiqadigan guruh uchun ham yechimlarni muhokama qilish va g'oyalarni izlash uchun imkoniyat beradi.
Agar siz ushbu taklifga qiziqsangiz, unda info@bank.uz elektron manziliga "Ilovalar reytingining batafsil hisoboti" mavzusida xat yuborishingizni so'raymiz.
Mijoz uchun ofisga tashrif buyurmasdan bank bilan o'zaro munosabatda (mablag’ bilan bog’liq mahsulotni ochish va yopish, sertifikatlar olish va hk) bo'lish imkoniyatini beradigan dastur to'plami.
To'liq ma'lumotlar uchun - info@bank.uz murojat qiling
Mobil bank xizmatlari bu - bank samaradorligini oshirish uchun kuchaytiruvchi omil hisoblanadi. 2021 yilda bank mobil ilovalari kuchli mahsulot bo'lib, u mijozlarni jalb qilish va saqlab qolishning asosiy vositasiga aylanmoqda. Har yili ilova orqali bank xizmatlaridan foydalanishni afzal ko'rgan mijozlar soni o'sib bormoqda.
Bank.uz o'tgan yilning sentyabr oyidagi eng yaxshi bank mobil ilovalarining dastlabki reytingini tuzgan edi. Birinchi bosqich ilovalarni bo'limlarga guruhlangan 30 mezon bo'yicha baholashdan iborat edi (raqamli ofis, o'tkazmalar, kartalar, valyuta ayirboshlash, xizmatlar uchun to'lov, depozitlar, kreditlar va boshqa imkoniyatlar). Reyting banklar tomonidan taqdim etilgan ma'lumotlar asosida tuzilgan. Bank.uz ma'lumot olish uchun har bir banklar bilan bog'lanib, O'zbekiston bozorida faoliyat yuritayotgan 17 bankdan ularning mobil ilovalari to'g'risidagi ma'lumotlarni oldi.
Ikkinchi bosqich "kunlik bank" tushunchasiga binoan bank ilovalarini yanada kengroq o'rganishni o'z ichiga olib, baholanish bo’yicha 80 dan ortiq mezonlardan iborat. Mezon ikki yo'nalishga bo'lingan: funksionallik (120 ball) va qulaylik (80 ball).
Tadqiqotning ikkinchi bosqichida 21 bankning mobil ilovalari ko'rib chiqildi. Ma'lumotlarning aksariyati Bank.uz mutaxassislari tomonidan arizalarni sinovdan o'tkazish asosida olingan, qolgan kerakli ma'lumotlar esa bank vakillari va ochiq manbalardan to'plangan.
Ushbu reytingda Bank.uz tahlilchilari mobil ilovalardagi raqamli ofis* imkoniyatlarini baholamadilar. Kelajakda ushbu yo'nalish bo'yicha alohida reyting rejalashtirilgan.
O'zbekistondagi mobil ilovalarning faoliyati va ulardan foydalanish imkoniyatlarini baholash bo'yicha asosiy xulosalar.
Tadqiqot davomida olingan ma'lumotlar asosida tuzilgan reyting pandemiya davrida bank ilovalari bozori sezilarli darajada rivojlanganligini, ammo hali ham global tendentsiyalardan ancha orqada ekanligini namoyish etdi.
To'lovlar va o'tkazmalar 2020 yilda bank dasturlarida sezilarli rivojlangan sohaga aylandi. Bir nechta bank dasturlari pul o'tkazmalari va to'lovlarning turli usullarini ishlab chiqdi va ba’zilari bu usullarni hali ham takomillashtirmoqda. Telefon raqamlar orqali o'tkazmalar 21 ta bankning 8 tasida, QR kodi bo'yicha o'tkazmalar uchta bankdan tashqari deyarli barcha bank ilovalarida mavjud. Banklar uchinchi taraf xizmatlari uchun to'lovlarni amalga oshirish imkoniyatiga ko'proq e'tibor berishni boshladilar, endi to'lovlar bo'limida ko'proq kompaniyalar mavjud.
Boshqa insondan pulni olish yoki jo'natish uchun mablag' va havolalarni talab qilish imkoniyati bilan mablag' o’tkazish hozirda osonroq kechmoqda. 21 ta bank dasturidan atigi 3 tasi kraudfanding imkoniyatlarini taklif qiladi, bu esa guruhli mablag' yig'ish uchun katta yordam bo'lishi mumkin.
Xalqaro o'tkazmalar, masalan, VISA Direct tizimidan foydalanish faqat 4 ta bankning ilovalarida mavjud. Ijobiy tomoni shundaki, ushbu tizim yordamida o'tkazmalar o'tkaziladigan mamlakatlar sonini ko'paytirish uchun banklar o'rtasida so'zsiz raqobat mavjud. Bozor uchun navbatdagi ijobiy qadam SWIFT tizimi orqali xalqaro o'tkazmalarni joriy etish bo'ladi.
Bir qator bank dasturlari xizmat ko'rsatish punktlarini qidirish funksiyasini takomillashtirdi, endi siz filiallar, bankomatlar va mini-banklar haqidagi barcha ma'lumotlarni topishingiz va dasturdan chiqmasdan marshrutni qurishingiz mumkin.
2020 yilda faqat bir nechta banklarning ilovalari foydalanuvchilar uchun juda qulaylashdi. Umuman olganda, shuni ta'kidlash kerakki, ko'pgina banklar hanuzgacha mavjud bo'lgan imkoniyatlarni yaxshilashga emas, balki yangi funksiyalarni joriy etishga ko'proq e'tibor berishmoqda.
Dastur bo’yicha qidirish funksiyasi hali ham bank ilovalari orasida kam uchraydigan imkoniyat bo'lib qolmoqda. Masalan, MDH mamlakatlaridagi rivojlangan banklarda bir necha yildan buyon ilova sun'iy intellekt texnologiyasidan foydalangan holda yagona qidiruv rivojlanib, avtomatik ravishda o'zi uchun qiziqroq bo'lgan xizmatlarni taklif qiladi.
Banklarning ko’pi rivojlantirmayotgan muhim yo'nalishlardan biri bu mijozlarni qo'llab-quvvatlashdir. Masalan, banklar real vaqt rejimida dasturlarda maslahat olish uchun onlayn suhbatni amalga oshirishi, foydalanuvchi muammolarini tezda hal qilishi va ularning bankka bo’lgan ishonchini oshirishga imkon beradi. Hozirgi kunda ushbu imkoniyat 21 ta bankdan 5 ta bank tomonidan taqdim etilmoqda.
Avtomatik to'lovlar mobil bank ilovalarida uzoq vaqtdan beri tanish bo'lgan qulaylikka aylanib ulgurgan, ammo O'zbekistonda hanuzgacha hamma banklarda ham bunday imkoniyat mavjud emas, faqatgina 21 dan 9 ta bank bunday funksiyani taqdim etishi mumkin.
Bank dasturlaridagi xavfsizlik sozlamalari hali ham eng yaxshi xalqaro amaliyotlardan yiroq. Pul mablag'larini hisobdan chiqarishda faqat bir nechta ilovalarda tasdiqlash SMS-kodi mavjud. Faol seanslar va ulangan xizmatlarni boshqarish ham bank ilovalari orasida rivojlanmagan funksiyadir, garchi bu hisobdagi mablag'lar xavfsizligini ta'minlashning muhim qismidir. Ilova orqali kartani blokirovka qilish imkoniyati hanuzgacha 21 ta bankdan 5 tasida mavjud emas. Faqat 6 ta bank karta PIN-kodini ilova orqali yangilash imkoniyatiga ega.
Kontaktsiz to'lovlar kunlik mobil bank xizmatida tobora ko'proq qo'llanilmoqda. Hozirda ushbu imkoniyatga 21 ta ilovadan 9 tasi ega.
Banklar bevosita foyda keltirmaydigan imkoniyatlarni amalga oshirishni istamaydilar:
• Ko'pgina banklarda xarajatlarni tahlil qilish, bitimlarning yagona lentasi va operatsiyalarga maxsus toifalarni belgilash imkoniyati mavjud emas.
• Shuningdek, ilova orqali bankning o’zining ham mahsulotlarini boshqarib bo'lmaydi (blokirovka, cheklovlar va hk).
• Mobil ilovada ba'zida bank taqdim etadigan mahsulotlar (tariflar, limitlar) haqida ma'lumot yetishmaydi yoki umuman yo'q.
Shuni ta'kidlash kerakki, dasturlarda funksiyalar beqarorligi (funksiya ishlamasligi yoki funksiyaning noto'g'ri ishlashi) aksariyat dasturlarda qayd etilgan.
Umuman olganda, O'zbekistondagi bank ilovalari bozori sezilarli darajada rivojlanmoqda, ammo pandemiya 2020 yilda olib kelgan qiyinchiliklarni hisobga olgan holda, istalgan darajadagi tezlikda emas. Barcha banklar orasida uchta asosiy guruhni ajratish mumkin:
1) O'z ilovalarini faol ravishda ishlab chiquvchi, bank dasturlarini ishlab chiquvchi kuchli sheriklar bilan hamkorlik qiluvchi;
2) Ilovani sezilarli kechikish bilan ishlab chiqaruvchi, ko'pincha faol banklarining muvaffaqiyatli qadamlarini takrorlovchi.
3) O’z ilovalarini rivojlantirmaydigan yoki juda sekin rivojlantiradigan. Ko'pincha bunday banklar uchun "kunlik bank" ustuvor vazifa bo'lmasligi mumkin (masalan, ular korporativ mijozlar yoki kredit berishga ko’proq e'tibor berishadi).
2020 yil yakuni bo’yicha eng yaxshi dasturlarning reytingi.
2020 yil oxirida bank dasturlarining reytingi (Android asosida) bizning mutaxassislarimiz tomonidan test sinovlari natijasida to'plangan va bank vakillari tomonidan taqdim etilgan ma'lumotlar asosida tuzildi. Qolgan kerakli ma'lumotlar ochiq manbalardan to'plangan. Mumkin bo'lgan maksimal ball - 200 ball.
2020 yil yakuni bo’yicha eng yaxshi 5 ta bank ilovalari.
1. Apelsin - 140,16 ball
2. Ipak Yo'li Bank – 130,09 ball
3. Milliy – 117,76 ball
4. Zoomrad – 117,16 ball
5. Joyda – 114,72 ball
Baholash hisob-kitoblari
Baholash ikki yo'nalishga bo'lingan 80 dan ortiq parametrlardan iborat nazorat ro'yxati bo'yicha amalga oshirildi: funksionallik va qulaylik. O'z navbatida, har bir yo'nalish bir qator individual parametrlarga guruhlanadigan toifalarga bo'linadi. Foydalanuvchilar tomonidan bank dasturlaridan foydalanishdagi ahamiyatiga qarab har bir toifaga ma'lum vazn beriladi.
| Funksionallik mezonlari | Qulaylik mezonlari |
|---|---|
| Xizmat ko'rsatish punktlari, bankomatlar va terminallarni qidirish | Yangi yoki murakkab operatsiyalarni amalga oshirishda qo'llab-quvvatlash |
| Mablag'lardan foydalanishni boshqarish va optimallashtirish | Hisobdagi qoldiq haqida to'liq ma'lumot olish imkoniyati |
| Boshqa shaxsdan pul o'tkazmalarini olish | Mobil ilovaning xavfsizligini sozlash |
| To'lovlar va o'tkazmalarni amalga oshirish | Qaytalanadigan operatsiyalarni soddalashtirish va avtomatlashtirish |
| Mahsulotlar xavfsizligini sozlash | Operatsiyalarni amalga oshirish soddaligi va qulayligi |
| Xizmat ko'rsatish shartlari va bank komissiyalari nazorati | Axborot va operatsiyalarni qidirish tezligi va qulayligi |
| Pul mablag'lari qoldig'i va harakatlanishini nazorat qilish | Mobil bankka kirish |
Tadqiqotning amaliy foydasi
Qisqa hisobotda tadqiqot natijalarining kichik qismi - mobil banklarning O'zbekistondagi jismoniy shaxslar uchun funksional imkoniyatlari reytinglari va asosiy xulosalar keltirilgan.
Har bir parametr toifasi bo'yicha barcha tadqiqot ishtirokchilarini batafsil taqqoslash tijorat maqsadida taqdim etiladigan to'liq hisobotda mavjud.
Tadqiqotning to'liq hisoboti O'zbekistondagi 21 ta mobil bankini tezkor taqqoslash uchun imkoniyat beradi. Barcha natijalar PDF-faylda to'plangan va qulay tarzda tuzilgan, bu rahbalar uchun ham, jismoniy shaxslar uchun foydali Internet-bankni ishlab chiqadigan guruh uchun ham yechimlarni muhokama qilish va g'oyalarni izlash uchun imkoniyat beradi.
Agar siz ushbu taklifga qiziqsangiz, unda info@bank.uz elektron manziliga "Ilovalar reytingining batafsil hisoboti" mavzusida xat yuborishingizni so'raymiz.
Mijoz uchun ofisga tashrif buyurmasdan bank bilan o'zaro munosabatda (mablag’ bilan bog’liq mahsulotni ochish va yopish, sertifikatlar olish va hk) bo'lish imkoniyatini beradigan dastur to'plami.
To'liq ma'lumotlar uchun - info@bank.uz murojat qiling
Manba:
bank.uz
O'xshash yangiliklar
05.11.2025
Uznetix Invest - investitsiya orqali pul ishlash haqida kurs
17.10.2025
Kredit olish imkoniyatini oshirish uchun qayerda ishlash kerak?
13.10.2025
Octobank — TAF!25 versiyasi bo‘yicha onlayn biznes uchun raqamli yechimlarni yaratish yetakchisi
2020 yil yakuni bo'yicha O'zbekistondagi eng yaxshi bank mobil ilovalar reytingi